TIÊU CHẢY Ở TRẺ EM

1. Tiêu chảy là gì?

• Bệnh tiêu chảy là bệnh đường ruột thường gặp do các mầm bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng … gây ra.
• Tiêu chảy là khi đi tiêu phân lỏng 3 lần hoặc nhiều hơn trong một ngày

2. Ai có thể mắc bệnh tiêu chảy? Tiêu chảy có thường gặp không?

• Tất cả mọi người đều có thể mắc bệnh. Trẻ nhỏ & trẻ suy dinh dưỡng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Tiêu chảy là một trong những bệnh thường gặp. Ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt nam, trung bình mỗi trẻ dưới 5 tuổi bị tiêu chảy khoảng 3 lần trong một năm. Tại một số khu vực con số này có thể lên tới 6-8 lần.

3. Bệnh tiêu chảy lây truyền bằng cách nào?

Bệnh lây truyền qua đường phân miệng:

• Ăn uống các thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm mầm bệnh
• Vệ sinh cá nhân chưa tốt: không rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh

Vật trung gian truyền bệnh: ruồi, nhặng, bàn tay người…

4. Tiêu chảy có nguy hiểm không?

• Tiêu chảy là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Mỗi năm trên thế giới có 3-5 triệu trẻ chết vì tiêu chảy. Tiêu chảy còn gây suy dinh dưỡng và nhiễm trùng, tạo nên một vòng luẩn quẩn, gây tốn kém rất nhiều cho gia đình và xã hội

5. Các triệu chứng nào có thể xuất hiện khi đi tiêu chảy?

• Tổng trạng: mệt mỏi, biếng ăn, li bì
• Tiêu phân lỏng, màu vàng hoặc xanh, có thể kèm đàm, máu hay thức ăn không tiêu (đi tiêu phân sống)
• Buồn nôn, ói thức ăn
• Sốt: có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao, đôi khi gây nên tình trạng co giật
• Đau bụng
• Mót rặn khi đi cầu: rất đặc trưng cho kiết lỵ
• Các triệu chứng mất nước: khát, tiểu ít, mắt trũng, môi khô, khóc không nước mắt, thóp trũng ở trẻ nhỏ, dấu véo da mất chậm

Tiêu chảy do tả: trong giai đoạn đầu người bệnh ói nhiều dịch trong, có thể sốt nhẹ nhưng thường là không sốt, vọp bẻ. Ở giai đoạn sau, người bệnh tiêu phân lỏng ồ ạt, có thể lên đến 10 lít/ngày. Phân bệnh nhân tả đặc trưng bởi màu trắng đục như nước vo gạo, hơi tanh mùi cá. Tiêu chảy do tả nhanh chóng gây mất nước nặng, dẫn đến shock giảm thể tích (đuối sức, lừ đừ, lơ mơ, mạch nhanh nhẹ hoặc không bắt được, chi mát, huyết áp tụt hoặc không đo được)

6. Cho uống thuốc gì?

      a. Bù nước: là quan trọng nhất. Các loại dung dịch bù nước:

• Nước biển khô: 1 gói ORS pha 1 lít nước chín
• Nước muối đường: 1 muỗng muối + 8 muỗng đường + 1 lít nước chín
• Nước cháo muối: 1 muỗng muối + 1 nắm gạo + 1 lít nước chín đun sôi
• Nước dừa muối: 1 muỗng muối + 1 lít nước dừa

* Cách bù: đút chậm bằng muỗng cà phê đối với trẻ nhỏ. Trẻ lớn có thể uống từng ngụm nhỏ

      b. Chế độ ăn:

Tiếp tục bú sữa mẹ nếu trẻ đang bú

Sau khi đã bù nước có thể cho tiếp chế độ ăn như trước khi trẻ tiêu chảy. Hạn chế rau, nước ngọt, cam vắt

Thức ăn cần nấu kỹ, nhuyễn, chia thành nhiều lần trong ngày

      c. Các thuốc: như hạ sốt, kháng sinh, men tiêu hóa cần theo chỉ định của bác sỹ

7. Khi nào cần phải đi khám bác sỹ?

• Khi đi tiêu chảy quá 3 ngày
• Ói hoặc đi tiêu nhiều lần
• Đau bụng hoặc quấy khóc nhiều
• Các triệu chứng mất nước
• Sốt cao liên tục trên 38,5oC
• Tiêu đàm máu
• Nghi ngờ tả

8. Làm thế nào có thể phòng ngừa được tiêu chảy?

• Nuôi trẻ bằng sữa mẹ đến 18-24 tháng tuổi. Ăn dặm thêm từ 4-5 tháng tuổi.
• Sử dụng nguồn nước sạch trong vệ sinh và ăn uống
• Rửa tay trước khi ăn, khi chế biến đồ ăn và sau khi đi vệ sinh
• Mọi người, mọi nhà đều thực hiện ăn chín, uống sôi.
• Không ăn rau sống, không uống nước lã.
• Không ăn các thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn đặc biệt là mắm tôm sống, hải sản tươi sống, gỏi cá, tiết canh, nem chua.
• Sử dụng cầu tiêu và xử lý phân trẻ nhỏ an toàn. Đối với gia đình có bệnh nhân tiêu chảy cấp cần rắc vôi bột hoặc Cloramin B sau mỗi lần đi tiêu. Phân và chất thải của người bệnh phải đổ vào nhà tiêu, cho vôi bột, Cloramin B... vào sau mỗi lần đi để sát khuẩn.
• Tránh tập trung ăn uống đông người như ma chay, cưới xin, cúng giỗ.
• Hạn chế người ra, vào vùng đang có dịch.
• Không đổ chất thải, nước giặt, rửa và đồ dùng của người bệnh xuống ao, hồ, sông, giếng. Không vứt súc vật chết và rác xuống ao, hồ, sông, giếng.

Tham khảo thông điệp truyền thông